آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یکی از انواع بیماری خود ایمنی است که پیش رونده و ناتوان کننده می‌باشد. بیماری آرتریت باعث التهاب، تورم و درد در مفاصل و سایر اندام‌های بدن می‌شود. بیماری روماتیسم مفصلی یا RA در ابتدا دست و پا را درگیر می‌کند. اما این بیماری ممکن است در هر مفصلی از بدن ایجاد شود. بیماری آرتریت روماتوئید معمولا مفاصل یکسانی را در دو طرف بدن درگیر می‌کند.در ادامه این مطلب از سایت تجهیزات بیمارستانی رادطب نقش جهان بیشتر با بیماری آرتریت روماتوئید و علائم ایجاد آن آشنا خواهید شد.
یکی از علامت‌های شایع بیماری آرتریت، خشکی مفاصل است و در زمان برخاستن از رختخواب در زمان صبح یا بعد از مدتی نشستن احساس می‌شود. البته برخی از افراد، خستگی و احساس ناخوشی عمومی را تجربه می‌کنند. در صورتی که به این بیماری مبتلا شدید، حتما برای فیزیوتراپی و کاردرمانی مراجعه کنید. چراکه مزایای زیادی برای شما دارد. این درمان‌ها، معمولا بخشی از برنامه درمانی برای آرتریت روماتوئید هستند.
آرتریت روماتوئید چه نوع بیماری است؟
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی و سیستمیک است که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن، بافت‌های سالم بدن را به عنوان عوامل خارجی مهاجم اشتباه می‌گیرد. با پاسخ سیستم ایمنی بدن در برابر این عوامل، التهاب در بافت یا اندام مورد هدف قرار می‌گیرند. این اندام‌ها می‌توانند مفاصل، ریه‌ها، چشم‌ها و یا قلب‌ها باشند.
علائم آرتریت روماتوئید و نشانه های اولیه آن چیست؟
علائم روماتیسم مفصلی شامل موارد زیر است:
- درد، تورم و خشکی در بیش از یک مفصل
- درگیری دو مفصل متقارن
- تغییر شکل مفصل
- عدم ثبات در زمان راه رفتن
- احساس ناخوشی و خستگی عمومی
- تب
- از دست دادن عملکرد و تحرک
- کاهش وزن
- ضعف
تمامی این علائم معمولا مفاصل یکسان را در دو طرف بدن تحت تاثیر قرار می‌دهند. علائم این بیماری بیشتر به صورت کم و زیاد شدنی است. در طول دوره بهبودی این علائم ممکن است از بین بروند یا خفیف باشند. اگرچه در زمان شدت گرفتن بیماری، علائم ممکن است شدید شوند.
علت بیماری روماتیسم مفصلی
هنوز هیچ کس نمی‌داند که چه چیزی باعث ایجاد اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود. به نظر می‌رسد که در برخی از افراد یکسری عوامل ژنتیکی وجود دارد که احتمال بروز این اختلال را بیشتر می‌کند. یک نظریه‌ای که در این باره وجود دارد، این است که در افرادی که این ویژگی ژنتیکی را دارند، باکتری یا یک ویروس باعث بروز روماتیسم مفصلی در آنها می‌شوند. در بیماری آرتریت روماتوئید آنتی بادی‌های سیستم ایمنی به سینوویوم که همان پوشش صاف و صیقلی روی مفصل است حمله می‌کنند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، درد و التهاب ایجاد می‌شود.التهاب باعث ضخیم شدن پوشش سینوویوم می‌شود. در نهایت اگر درمانی برای این بیماری انجام نشود، می‌تواند به غضروف حمله کند و غضروف‌ها را از بین ببرد. تاندون‌ها و رباط هایی که مفصل را بهم نزدیک می‌کنند، نیز می‌توانند ضعیف و کشیده شوند. در نهایت مفصل شکل و پیکربندی خود را از دست می‌دهد. این آسیب می‌تواند بسیار شدید باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض بیماری آرتریت هستند؟
افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار دارند، ممکن است افراد زیر باشند:
- افراد بالای 60 سال
- زنان
- افرادی که دارای صفات ژنتیکی خاصی هستند.
- افرادی که تابحال زایمان نداشته‌اند.
- کسانی که چاق هستند.
- افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند یا والدین آنها زمانی که کودک بوده‌اند، سیگار می‌کشیدند.
آیا آرتریت روماتوئید خطرناک است؟
افرادی که بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند، افراد بیماری قلبی و چاقی می‌باشند. همچنین افرادی که با آرتریت روماتوئید، چاق هم هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت و فشار خون قرار دارند. آسیب مفصلی که با بیماری آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود، انجام فعالیت‌های روزمره را برای فرد دشوار می‌کند. آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی می‌تواند غیر قابل پیش بینی باشد و معمولا افراد نمی‌دانند که چه زمانی علائم آن شدید و چه زمانی خفیف می‌شود. این عدم اطمینان می‌تواند منجر به بروز افسردگی، اضطراب و استرس و مشکلات شغلی شود. همچنین خطر ابتلا به شرایط و بیماری‌های زیر نیز بیشتر خواهند شد:
سندرم تونل کارپال
این نوعی آسیب عصبی است که از فشرده سازی و تحریک عصب واقع در مچ دست ناشی می‌شود. علائم این بیماری شامل درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن انگشتان، انگشت شست و بخشی از دست می‌باشد.
التهاب
التهاب ناشی از روماتیسم مفصلی می‌تواند بر ریه‌ها، قلب، رگ‌های خونی، چشم‌ها و سایر قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد.
پارگی تاندون
التهاب در تاندون‌ها می‌تواند منجر به پارگی، به خصوص در پشت انگشتان دست شود.
میلوپاتی گردنی
دررفتگی مفاصل واقع در گردن یا ستون فقرات گردنی می‌تواند به نخاع فشار وارد کند. این امر می‌تواند باعث کاهش تحرک و درد در زمان حرکت شود. با پیشرفت روماتیسم مفصلی، خطر میلوپانی گردنی نیز افزایش می‌یابد.
بیماری واسکولیت
التهاب و آماس رگ‌های خونی باعث ضعیفی، ضخیم شدن دیواره، باریکی و اسکار شدن آنها می‌شود. این امر می‌تواند بر جریان خون در بافت‌ها تاثیر بگذارد و عملکرد اندام‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
آسیب پذیری نسبت به عفونت
در روماتیسم مفصلی احتمال ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا، ذات الریه و سایر بیماری‌ها بیشتر خواهد یود. مخصوصا اگر فرد برای مدیریت و کنترل بیماری آرتریت روماتوئید خود از داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی استفاده کند. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید باید مراقب نوبت واکسن‌های مناسبشان مانند واکسن آنفولانزا باشند.
چگونه بیماری آرتریت روماتوئید را تشخیص دهید؟
در مراحل اولیه بیماری ممکن است تشخیص آرتریت روماتوئید برای پزشک دشوار باشد. زیرا علائم این بیماری می‌تواند شبیه به علائم بیماری‌های دیگر باشد. با این حال، تشخیص و درمان به موقع این بیماری برای کند کردن روند پیشرفت بیماری ضروری است. پزشکان روش‌هایی را برای تشخیص و یک استراتژی درمانی موثری را توصیه می‌کنند که ظرف 6 ماه از شروع علائم آغاز شود. پزشک معالج علائم بالینی التهابی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد و از او می‌پرسد که چه مدت این علائم بروز کرده‌اند و شدت علائم چقدر است؟ همچنین پزشک یک معاینه فیزیکی را برای بررسی هرگونه تورم یا محدودیت‌های عملکردی یا تغییر شکال در اندام‌ها انجام می‌دهد. پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای تشخیص بهتر توصیه کند.در ادامه به روش‌های تشخیص این بیماری اشاره می‌کنیم:
آزمایش خون
یکی از سریعترین راه‌ها برای تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی، آزمایش خون است. در ادامه به آزمایش‌های مربوطه برای تشخیص این بیماری اشاره می‌کنیم:
آزمایش سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR یا سرعت sed)
این آزمایش سطوح التهاب در بدن را ارزیابی می‌کند و برای این منظور سرعت جدا شدن گلبول‌های قرمز خون در یک لوله آزمایش از سرم خون را برای مدت زمان مشخصی اندازه گیری می‌کنند. اگر گلبول‌های قرمز به سرعت رسوب کنند، به این معنی است که سطح التهاب زیاد است. این آزمایش مخصوص آرتریت روماتوئید نیست و یک آزمایش کاربردی برای سایر بیماری‌های التهابی یا عفونت‌ها می‌باشد.
آزمایش پروتئین فعال سی (CRP)
کبد CRP (پروتئین فعال سی) تولید می‌کند. بالا بودن سطح CRP نشان دهنده التهاب در بدن است. این آزمایش مخصوص آرتریت روماتوئید نیست و پروتئین فعال C را در سایر بیماری‌های التهابی یا عفونت نشان می‌دهد.
آزمایش کم خونی
بسیاری از افرادی که مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید هستندف دچار کم خونی می‌باشند. کم خونی زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز در خون بسیار کم باشد. سلول‌های قرمز خون، اکسیژن را به بافت‌ها و اندام‌های بدن منتقل می‌کنند.
فاکتور روماتوئید
اگر آنتی بادی معروف به فاکتور روماتوئید در خون وجود داشته باشد، می‌تواند نشان دهنده وجود آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی باشد. اگرچه همه افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، جواب تست فاکتور روماتوئیدشان مثبت نمی‌شود.
بیماری آرتریت روماتوئید را چگونه باید درمان کرد؟
اگر روماتیسم مفصلی در فردی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است او را به متخصص روماتولوژیست ارجاع دهد. پزشک متخصص در مورد گزینه‌های درمانی مناسب به شما مشاوره خواهد داد. در حال حاضر هیچ درمانی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد. اما گزینه‌های زیر می‌تواند برای درمان این بیماری کمک کننده باشد:
- کاهش التهاب مفاصل
- تسکین درد
- به حداقل رساندن میزان از دست دادن عملکرد ناشی از درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل مفصل
- کند کردن حرکت مفصل یا جلوگیری از آسیب دیدن آن
گزینه‌های درمانی مثل داروها، فیزیوتراپی، کار درمانی، مشاوره و جراحی برای درمان بیماری آرتریت روماتوئید موثر هستند.