آندوسکوپی یا درون‌بینی (Endoscopy) در پزشکی، عملی برای مشاهده و دیدن داخل بدن با هدف تشخیص و گاهی درمان بیماری‌هاست. این عمل بواسطه دستگاه درون‌بین انجام می‌گیرد که مجاری و حفره‌های درون بدن امکان استفاده از این دستگاه را برای معاینه پزشکی داخل بدن فراهم می‌کنند. آندوسکوپی روشی کم تهاجمی و تشخیصی برای بررسی معده، رحم، روده، دستگاه گوارش و ریه است. اغلب افراد با عبارت آندوسکوپی معده آشنا هستند؛
اما این روش برای سایر جوارح درونی بدن نیز کاربرد دارد. در آندوسکوپی معده لوله‌ای منعطف و نازک با نام آندوسکوپ به داخل مری، اثنی‌عشر و معده وارد میشود که به منبع نور و لنز دوربین مجهز است. این عمل گاها با نام گاستروسکوپی نیز شناخته میشود. متخصص با انجام این عمل بواسطه تصویر واضحی از لایه‌ی پوششدهندهی داخل معده می‌تواند به بررسی بیماری‌ها بپردازد.
از طرفی پزشکان با عمل بیوپسی می‌توانند نمونه کوچکی را با روشی بدون درد از طریق آندوسکوپ و با فورسپسی ظریف از بافت معده خارج نموده و در آزمایشگاه بررسی کنند. در ادامه این مطلب از سایت رادطب نقش جهان، بیشتر به سوالات شما از قبیل آندوسکوپی چیست و چگونه انجام میشود؟ چه موقع اندوسکوپی لازم است؟ آندوسکوپی چقدر طول میکشد؟ آندوسکوپی معده چیست؟ و … خواهیم پرداخت.
آندوسکوپی چیست و چگونه انجام میشود؟
آندوسکوپی روشی غیر جراحی است که به‌منظور بررسی دستگاه گوارش با استفاده از یک آندوسکوپ انجام می‌گیرد. آندوسکوپ لوله‌ای منعطف با یک منبع نوری و دوربین متصل به آن است که پزشک با استفاده از آن می‌تواند تصاویر گوارش بیمار را روی مانیتور مشاهده و مشکلات را بررسی کند. این روش به بخش‌های مختلف مجاری درونی شما نظیر روده، معده، ریه و رحم وارد میشود و به تصویربرداری می‌پردازد. همچنین ممکن است در قسمت انتهایی لوله آندوسکوپ، برای تهیه بیوپسی از بافت‌ها یک قیچی جراحی تعبیه شده باشد.
انواع مختلفی از این عمل وجود دارد که بسته به کاربرد هر کدام برای قسمت خاصی از بدن بکار می‌روند. برای نمونه برای بررسی گلو، دهان و مری از آندوسکوپی فوقانی و برای بررسی روده بزرگ و راست روده از کولونوسکوپی استفاده میشود.
آندوسکوپی معده چیست؟ این عمل تنها مختص تشخصی بیماری نبوده و برای برخی از عمل‌های جراحی نیز کاربرد دارند. برای انجام این کار دکتر از طریق سرم آرام‌بخش به بیمار تزریق می‌کند. سپس بیمار روی تخت معاینه به پهلو دراز میکشد. دکتر لوله آندوسکوپ را به آرامی وارد گلوی فرد کرده و تا مری به پایین می‌لغزاند تا به دوازدهه و معده برسد. سپس پزشک به‌منظور بررسی و تشخیص ناهنجاری‌ها در لایه‌ی پوششدهندهی دستگاه گوارش فوقانی به نمایشگر نگاه می‌کند. بعد از قرارگیری لوله در محل مناسب، پزشک اقدام به انجام وظایفی از قبیل موارد زیر می‌کند:
- باز کردن انسداد یا گرفتگی
- توقف خونریزی
- برداشتن نمونه برای آزمایش
کاربرد آندوسکوپی چیست؟
مهم‌ترین کاربردهای آندوسکوپی دستگاه گوارش شامل موارد زیر هستند:
- مشکل بلع
- تهوع و استفراغ
- نمونه برداری (بیوبسی)
- درد ناحیه شکم
- بانکراتیت
- انسداد مری
- بررسی تومور
- عفونت‌ها
- یبوست مزمن
- زخم معده
- تشخیص سرطان
- بیماری ریفلاکس گوارشی
- خونریزی نامشخص دستگاه گوارش
- جلوگیری از خونریزی زخم با سوزاندن محل آن
- خونریزی بخش فوقانی دستگاه گوارش
- بیماری روده التهابی نظیر کولیت زخمی و بیماری کرون
انواع آندوسکوپی
اندوسکوپی تنها به‌منظور مشاهده داخل معده بکار نمی‌رود و بلکه برای دیگر اعضای بدن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. لازم به ذکر است براساس عضوی که مورد این عمل قرار می‌گیرد، نام اندوسکوپی نیز تغییر می‌کند.
- پرونوسکوپی: بررسی ریه‌ها
- آرتروسکوپی: بررسی استخوان‌ها و مفاصل نظیر آرتریت روماتوئید
- الپاراسکوپی: برای ناحیه لگن یا شکم
- کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی: برای روده بزرگ
- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: مشاهده مری و معده
- سیستوسکوپی و یورتروسکوپی: برای سیستم ادراری
مزایای استفاده از آندوسکوپی
در زیر به برخی از مزایای استفاده از این روش می‌پردازیم:
- کمک به متخصصان برای تشخیص دلیل هرنوع علائم غیرطبیعی در بیماران
- برداشت نمونه کوچک از بافت مربوط برای بررسی در آزمایشگاه
- مشاهده و درمان بیماری در حین عمل جراحی مانند زخم معده یا برداشت تومور یا سنگ صفرا
چه موقع اندوسکوپی لازم است؟
ممکن است برخی از افراد به دلیل باورهای غلط درباره سرطان و ترس از آن دیر از این بیماری با خبر شوند، اما با این عمل و همچنین کاربرد اشعه ایکس امکان تشخیص زودرس بیماری و درمان به موقع آن فراهم می‌گردد. در زیر به برخی از بیماری‌های دیگری که بواسطه آندوسکوپی تشخیص داده می‌شوند، خواهیم پرداخت:
- خون در ادرار
- تومورها
- عفونت‌ها
- سنگ کیسه صفرا
- یبوست مزمن
- انسداد مری
- دیگر مشکلات دستگاه گوارش
- خونریزی غیرطبیعی در دستگاه گوارش
- خونریزی غیرطبیعی در واژن یا لکه‌بینی
چه داروهایی در آندوسکوپی معده تداخل ایجاد می‌کنند؟
برخی داروها نظیر آسپرین، کلوپیدوگرل، داروهای رقیق‌کننده خون و هر عامل ضدپلاکت دیگر می‌توانند در اندوسکوپی معده تداخل ایجاد کنند.
عوارض آندوسکوپی معده چیست؟
گلو درد، خونریزی، واکنش آلرژیک، مشکلات تنفسی، ناهنجاری‌های قلبی، سوراخی مری و معده، آسیب به دندان و … از جمله عوارض آندوسکوپی هستند.
آندوسکوپی چقدر طول میکشد؟
معمولا آندوسکوپی معده بین 15 تا 30 دقیقه زمان می‌برد.